نویسندگان: ناندیتا بوز و جف میسون | ۶ ژوئن ۲۰۲۵
ترجمه اختصاصی از رویترز
خلاصه:
- رابطه ترامپ و ماسک سابقه نداشت
- اختلاف میان این دو چهره، باعث سقوط سهام تسلا شد
- کاخ سفید: روز جمعه هیچ تماسی میان آن‌ها برقرار نشد
واشنگتن – ۶ ژوئن (رویترز): زمانی که دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور ایالات متحده، روز چهارشنبه در دیداری خصوصی با مقامات کاخ سفید شرکت کرد، هیچ نشانه‌ای از جدایی قریب‌الوقوع او از ایلان ماسک، میلیاردر پرنفوذی که در راه پیروزی انتخاباتی‌اش نقش کلیدی ایفا کرده بود، وجود نداشت.
به گفته دو مقام آگاه، ترامپ در این جلسه نسبت به انتقادات ماسک از لایحه مالیاتی و بودجه‌ای کلان دولت ابراز سردرگمی و ناامیدی کرد، اما از پاسخ مستقیم خودداری نمود؛ چرا که تمایلی به از دست دادن حمایت مالی و سیاسی ماسک در آستانه انتخابات میان‌دوره‌ای ۲۰۲۶ نداشت.
با این حال، تا عصر پنج‌شنبه، حال‌وهوای ترامپ به‌شدت تغییر کرده بود. او از زمان شروع حملات عمومی ماسک هیچ تماسی با او نداشت و به گفته یکی از مشاوران کاخ سفید، از اظهارات تند و «کاملاً دیوانه‌وار» مدیرعامل تسلا در پلتفرم اجتماعی‌اش (X) خشمگین بود.
جمعه، یک مقام رسمی کاخ سفید اعلام کرد که ترامپ تمایلی به صحبت با ماسک ندارد و هیچ تماسی میان آن‌ها در برنامه روزانه قرار نگرفته است.
ماسک، لایحه مالیاتی ترامپ را «فاجعه مالی» و «اهانت‌بار و منزجرکننده» خوانده و اعلام کرده بود با هر نماینده جمهوری‌خواهی که از آن حمایت کند، مقابله خواهد کرد. طبق ارزیابی دفتر بودجه کنگره، این لایحه در صورت تصویب، ۲.۴ تریلیون دلار به بدهی عمومی ۳۶.۲ تریلیون دلاری آمریکا اضافه خواهد کرد.
ترامپ: زمان برداشتن دستکش‌ها فرارسیده
ترامپ در جمع مشاورانش، ماسک را «بی‌ثبات» توصیف کرده بود و روز پنج‌شنبه به تیم خود اعلام کرد که «زمان آن رسیده تا دستکش‌ها را درآورند». او در نشستی با حضور فردریش مرز، صدراعظم آلمان، در دفتر بیضی، گفت که از مشاور پیشین خود «بسیار ناامید» شده است.
ماسک بلافاصله در شبکه اجتماعی X پاسخ داد و موجی از واکنش‌ها را به راه انداخت. ساعاتی بعد، ترامپ در Truth Social نوشت:
«ساده‌ترین راه برای صرفه‌جویی در میلیاردها دلار، لغو یارانه‌ها و قراردادهای دولتی ایلان است.»
ماسک نیز در واکنش نوشت که شاید «زمان تأسیس یک حزب سیاسی جدید فرا رسیده باشد» و پستی از ایان مایلز چونگ، از حامیان افراطی ماسک و منتقد ترامپ، را بازنشر کرد؛ پستی که خواستار استیضاح ترامپ شده بود.
روابط بی‌سابقه، سقوطی بی‌سابقه‌تر
در اوج همکاری‌شان، روابط ترامپ و ماسک در واشنگتن بی‌سابقه بود. ترامپ نه‌تنها به ماسک دسترسی مستقیم به کاخ سفید داد، بلکه نفوذ او را در تصمیم‌گیری‌های کلیدی دولت گسترش داد. ماسک سال گذشته نزدیک به ۳۰۰ میلیون دلار صرف حمایت از کمپین‌های ترامپ و جمهوری‌خواهان کرد.
ماسک همزمان نقش «خودی» و «اخلالگر» را بازی می‌کرد: در جلسات پشت‌پرده نقش داشت، دیدگاه‌های ترامپ را به میلیون‌ها دنبال‌کننده در فضای مجازی منتقل می‌کرد، و از درون دولت با بوروکراسی و هزینه‌های فدرال می‌جنگید.
هفته گذشته، ترامپ در مراسم خداحافظی ماسک با دولت، اعلام کرده بود: «ایلان واقعاً نمی‌رود.» اما حالا، نه‌تنها ماسک رفته، بلکه به یکی از منتقدان سرسخت ترامپ تبدیل شده است.
یک مقام کاخ سفید گفت: «رئیس‌جمهور و کل بال غربی از این چرخش ناگهانی شوکه شدند.»
ماسک و گروه حمایت مالی‌اش، America PAC، به درخواست‌ها برای اظهارنظر پاسخ ندادند.
دلایل فروپاشی: از آیزاکمن تا کنترل بودجه
کاخ سفید در بیانیه‌ای رسمی، جدایی را «یک تصمیم تأسف‌بار از سوی ایلان» توصیف کرد و نوشت که او به دلیل حذف برخی سیاست‌های مدنظرش از لایحه «ناراضی» است.
این شکاف روز پنج‌شنبه با افت ۱۴ درصدی سهام تسلا عمق بیشتری یافت و نگرانی‌هایی را در میان جمهوری‌خواهان حامی ترامپ در کنگره برانگیخت؛ آن‌ها در تلاش‌اند تا این بسته بودجه‌ای عظیم را تصویب کنند، در حالی که با مخالفت دموکرات‌ها و برخی جمهوری‌خواهان مواجه‌اند.
گرچه روز جمعه سهام تسلا بخشی از افت خود را جبران کرد، اما تحلیل‌گران معتقدند که این جدایی می‌تواند آینده سیاسی ترامپ و جایگاه اقتصادی ماسک را متحول کند.
برای ترامپ، از دست دادن حمایت ماسک به معنای کاهش نفوذ در میان اهداکنندگان حوزه فناوری، کاربران رسانه‌های اجتماعی و جوانان مرد خواهد بود—گروه‌هایی که در انتخابات پیش رو بسیار حیاتی هستند.
برای ماسک، این جدایی می‌تواند با افزایش بررسی‌های نظارتی، تهدید قراردادهای دولتی و خطر کاهش سود شرکت‌های تحت مدیریتش همراه باشد.
نقطه شکست: جرد آیزاکمن
به گفته دو مقام دیگر، عامل نهایی در جدایی این دو، تصمیم ترامپ برای کنار گذاشتن جرد آیزاکمن، گزینه منتخب ماسک برای مدیریت ناسا بود. آیزاکمن، کارآفرین میلیاردر و متحد نزدیک ماسک، نقش مهمی در برنامه‌های فضایی خصوصی ایفا می‌کرد. پس از رد شدن نامزدی‌اش، او در X نوشت:
«عمیقاً از رئیس‌جمهور ترامپ، سنا و همه حامیانم سپاسگزارم.»
این اقدام به‌عنوان بی‌احترامی مستقیم به ماسک تلقی شد و نشانه‌ای از کاهش نفوذ او در دولت بود.
پیش از آن نیز، دستیاران کاخ سفید به‌تدریج اختیارات ماسک در زمینه کارکنان و بودجه را محدود کرده بودند. ترامپ نیز در اوایل مارس اعلام کرد که تصمیم نهایی در مورد عملکرد وزارتخانه‌ها با وزراست، نه با ماسک.
در همان زمان، ماسک به اطرافیانش گفته بود که دوران حضورش در دولت رو به پایان است و از ناتوانی‌اش در کاهش بیشتر هزینه‌ها شکایت داشت.
با وجود هشدارهای ماسک در مورد تبعات اقتصادی لایحه ترامپ، بسیاری در کاخ سفید معتقدند که سخنان او تأثیر چشمگیری بر مسیر تصویب این لایحه نخواهد داشت.
یکی از مقامات گفت: «ما بسیار مطمئن هستیم. هیچ‌کس نظر خود را عوض نکرده است.» اما سردرگمی زیادی در مورد این وجود دارد که چگونه رابطه‌ای که هفته گذشته در دفتر بیضی جشن گرفته شد، به این سرعت فروپاشید.
آینده نشان خواهد داد که آیا این شکاف قابل ترمیم است یا نه.
گزارش از ناندیتا بوز و جف میسون، واشنگتن
همکاری: الکساندرا اولمر، راشل لوی | ویرایش: دان دورفی، ویلیام مالارد
Leave feedback about this