پس از سقوط کابل به دست طالبان در اوت ۲۰۲۱، افغانستان وارد دوره‌ای شده که مردم آن با چالش‌های عمیق و گسترده‌ای مواجه‌اند؛ چالش‌هایی که از یک سو شامل فقر شدید و ناامنی روزافزون و از سوی دیگر سرکوب بی‌رحمانه و بی‌عدالتی‌های ساختاری است. در این میان، نقش ریاست‌های استخبارات طالبان، به‌ویژه ریاست ۴۰ و ۳۵۷، به عنوان بازوهای اصلی سرکوب، بسیار برجسته و نگران‌کننده است.
این ریاست‌ها مسئول بازداشت‌های خودسرانه و ناپدیدسازی‌های گسترده‌ای هستند که صدها و شاید هزاران جوان، فعال مدنی، روزنامه‌نگار و حتی مردم عادی را در بر می‌گیرد. افرادی که بدون هیچ اتهام واضح و روند قانونی مشخص، در بازداشتگاه‌های مخفی نگهداری می‌شوند و بسیاری از آنها در شرایط بسیار سخت و غیرانسانی شکنجه می‌شوند. خانواده‌های این بازداشت‌شدگان غالباً از سرنوشت عزیزان‌شان هیچ خبری ندارند و این امر به یکی از بزرگ‌ترین کابوس‌های جامعه تبدیل شده است.
از سوی دیگر، وضعیت زنان در افغانستان از همه جهت بحرانی‌تر است. زنان که پیش از تسلط طالبان توانسته بودند به دستاوردهای نسبی در زمینه آموزش، اشتغال و مشارکت اجتماعی برسند، اکنون به شدت سرکوب می‌شوند. طالبان با ممنوع کردن تحصیل دختران، جلوگیری از فعالیت‌های اجتماعی زنان و بازداشت‌های گسترده آنان، عملاً زنان را به حاشیه‌ای عمیق رانده‌اند. گزارش‌های متعدد سازمان‌های حقوق بشری و رسانه‌های معتبر جهانی از جمله رویترز و بی‌بی‌سی حکایت از بازداشت ده‌ها زن فعال در زندان‌های مخفی طالبان دارد؛ زنانی که به دلیل اعتراض مسالمت‌آمیز یا تلاش برای دفاع از حقوق خود به زندان افتاده‌اند و شرایط نگهداری آنها بسیار نامناسب و خطرناک است.
علاوه بر این، فضای امنیتی و اجتماعی در سراسر افغانستان بسیار متشنج است. افزایش سرقت‌ها، آدم‌ربایی‌ها، قتل‌های فراقانونی و ناپدیدسازی‌ها باعث شده است که مردم از مراجعه به نهادهای دولتی یا حقوقی بترسند. دادگاه‌ها عملاً غیرمستقل شده‌اند و تصمیم‌گیری‌ها غالباً به صورت سلیقه‌ای و بدون رعایت اصول حقوقی صورت می‌گیرد. این وضعیت باعث شده تا قانون‌گریزی و بی‌عدالتی بیداد کند و حس ناامنی در جامعه عمیق‌تر شود.
فضای رسانه‌ای افغانستان نیز قربانی سیاست‌های سرکوب‌گرانه طالبان شده است. خبرنگاران و فعالان رسانه‌ای که صدای اعتراض و آگاهی بودند، یا بازداشت و ناپدید شده‌اند یا مجبور به خودسانسوری شده‌اند. رسانه‌های مستقل یا تعطیل شده یا تبدیل به بلندگوهای تبلیغاتی طالبان شده‌اند که این امر به خاموشی صدای مردم و کاهش توجه جهانی به وضعیت فاجعه‌بار افغانستان منجر شده است.
در مجموع، افغانستان امروز به کشوری تبدیل شده که در آن مردم با ترس و ناامنی زندگی می‌کنند، زنان در زندان‌ها و حاشیه جامعه گرفتارند و عدالت به‌کلی زیر سایه استخبارات خشن طالبان به تبعید رفته است. سکوت بین‌المللی و عدم توجه به وضعیت حقوق بشری در این کشور، آینده‌ای تاریک و ناامیدکننده را برای نسل‌های آینده رقم خواهد زد. اگر جامعه جهانی به‌موقع و جدی وارد عمل نشود، ممکن است افغانستان بیش از پیش در باتلاق سرکوب و اختناق غرق شود و امید به آزادی و عدالت از دست برود.
منابع:
Reuters, BBC News, Human Rights Watch, UNAMA reports (2025)
گزارش‌های فعالان حقوق بشری و رسانه‌های مستقل افغانستان
Leave feedback about this